بسم الله الرحمن الرحیم

 آیات 48 و 123 سوره بقره

وَاتَّقُواْ یَوْماً لاَّ تَجْزِی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَیْئاً وَلاَ یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ هُمْ یُنصَرُونَ (48)‏

  و از آن روز بترسید که کسى مجازات دیگرى را نمى‏پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته مى‏شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یارى مى‏شوند.  «48»  

وَاتَّقُواْ یَوْماً لاَّ تَجْزِی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَیْئاً وَلاَ یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ تَنفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ هُمْ یُنصَرُونَ (123)

از روزى بترسید که هیچ کس از دیگرى دفاع نمى‏کند؛ و هیچ‏گونه عوضى از او قبول نمى‏شود؛ و شفاعت‏، او را سود نمى‏دهد؛ و [از هیچ سوئى‏] یارى نمى‏شوند!  «123» 

واژگان آیات 48 و 123 سوره بقره

عدل : عدالت ، عادل ( صفت مشترک برای مفرد و جمع مذکر و مونث ) ، داد ، ضد ظلم و جور ، نظیر و برابر ،

جزی : پاداش داد ، ادا کرد ، مفایت کرد

تقی : متقی ، پرهیزگار ، ترس از خدا و اطاعت امر او ، تقوی

شفع : جفت ساخت ، همراه کرد ، شفاعت کرد

اخذ : گرفتن ، شروع کردن (( اخذ نفسه = تعهد کرد   و  اخذ عنه = از او نقل کرد ))

یهودیان چون فکر میکردند اجدادشان از پیامبران بودند پس شفاعت آنان را خواهند کرد و با رشوه و پارتی می توانند جرائم خود را محو نمایند، مانند  عمل در این دنیا لذا خداوند هشدار می دهد که قضاوت بر مبنای عمل است  پس بر داشت از شفاعت در نفس خودش بد نیست هر چند در اینجا به ظاهر بنظر میرسد که موجب شفاعت از گناه می شود .

سئوال اول : ایا در اجرای عدالت خداوندی شفاعت پیامبران خلاف عدالت نیست ؟

سئوال دوم : اگر از ناحیه دوست و یا کسی مورد راهنمایی قرار بگیریم آیا این نوعی شفاعت نیست ؟

پاسخ به این سئوالات را در بررسی شفاعت در دنیا و آخرت می جوییم تا کار بردهای عملی شفاعت و مقایسه آن را با عدل را بدانیم .

باید در مورد شفاعت گفت :

1- گناهان با نا امیدی انجام می گیرد ولی شفاعت روزنه امید است

2- شفاعت در آخرین مرحله قیامت است

3- شفاعت فقط به اذن خداوند انجام می پذیرد نه حتی امامان

4- شفاعت یا بر اساس تکوین است و یا اراده خداوندی لذا در دنیا اسباب  دنیوی دارد مانند توبه ، استغفار ملائک و یا مومنین صورت می گیرد و در آخرت هست که توسط پیامبران انجام میگیرد (( لذا در این دنیا باید دنبال شفیع خود گشت و پیدا کرد چون طبق این گفته مومنین هم میتوانند شفیع همدیگر باشند و این از عدالت خداوند است ))

5- شفاعت سبب جسارت بر گناه نمی شود و نوعی مدیونی به همراه دارد که باید شخص قدر شناس باشد

باید یاد آور شویم که بر داشت ادیان مختلف از شفاعت بنا به اعتقاداتشان متفاوت است مانند بر داشت یهودیان از دین خویش که انتظار شفاعت از پیامبران خویش دارند حتی در این دنیا .

در شفاعت اگر جانب عدل را در نظر بگیریم باید بگوییم دور از ذهن است ، که حق پیامبران قبلی نیز در مقابل ستمی که افراد به جامعه و خود روا می دارند مورد عدل و شفاعت آن پیامبر قرار بگیرد ، زیرا اگر چنین باشد باید اصرار حضرت نوح در مورد فرزندش به نتیجه می رسید ، لذا بر این مبناست که خداوند عدالت را بر پایه عمل هر شخصی قرار داده است .

در واقع دفتر عمل خودمان را خداوند از زمان خلقت هر کسی به دست خودش داده تا اولین شفیع برای قیامت خود شخص باشد این است که هیچکس نمی تواند به وجدان بیدار خویش دروغ بگوید و یا با او مماشات کند طبق ایه قرآن چون خود شخص در مرحله اول شفیع خودش می باشد شفاعت پیامبران را خداوند نپذیرفته و مبنای قضاوت در قیامت را عمل خود آن شخص قرار داده است ، و از طرفی درمقابل خداوند رحمان هیچکس با توجه به شناختی که در آخرت پیدا می کند نسبت به خداوند مهربان حاضر نیست که شفاعت خودش را بکند چون می داند که چیزی از اعمالش از خودش و خداوند پوشیده نیست لذا فقط میماند که خداوند خود این قضاوت را انجام دهد

الهی عاملنا به فضلک ولا تعاملنا به عدلک

لذا باید چشم به فضل خداوند بر انسان داشت که قضاوت عادلانه ازآن اوست که ذره ای از اعمال ما را چشم پوشی نمیکند و این امر در مورد ما بسیار سخت خواهد بود پس نباید این زمانه پر دغدغه را  به غفلت و به راحتی از دست داد بلکه باید این صندوقچه اعمال را پر کزد از عمل خیر که هر کس پیشاپیش خود می فرستد و چون اینکار را خودمان انجام می دهیم بر این اصول است که ما مورد ماخذه قرار می گیریم بنظر شما در این چند صباح زندگی دنیوی و خاکی چقدر لذت کاذب نهفته است که انسان احمقانه با لذائذ جاودان آخروی تعویض می کند .

به نام خدا

سپاس وستایش  خداوندی را که سبزه  دل ما را با آب حکمت سیراب ساخت وبرای رستن ورسیدن، صبر را شمع راهمان قرار داد وعطر علم را عادلانه نصیبمان ساخت تا ما هنرمند دیار اخلاص گردیم .

مفاهیم بر گرفته از آیات عدل

1-    عدل وشفاعت (‌عدل وسیله نجات در قیامت )

   بقره  48 – 123 – انعام 70

2-    عدل و سرمایه گذاری

  بقره 282

3-    عدل ورعایت امانت مردم

  نساء    58

4-    عدل ورعایت حقوق یتیمان و تعدد زوجین ( عدل و زن )

   نساء 129  - نساء 3- طلاق 2

  5-عدل وشهادت وگواهی

نساء 135- حجرات 9

6- عدل وکینه

مائده 8

7- حج وعدل

مائده 95

8-عدل و وراثت

 مائده 106

عدل و نظام خلقت-9

انعام 1-الانفطار7-

10-عدل د نیا طلبی

انعام 70

11-عدل ونبوت ( اصول دین )

انعام 115

12-عدل و امورات حیاتی و زندگی اجتماعی

انعام 152

13- عدل وگناه

اعراف  159

14- عدل و سنگینی اعمال

الاعراف 181

15- عدل و اوامر ونواهی طبیعی ( برای توجه انسان )

نحل 95

16- عدل ونشانه های طبیعی(زلزله ، سیل ...)

نمل  60

17-عدل و استقامت در برابر سایر ادیان

شوری 15

18- عدل و رفتارهای صحیح و نزاع خانوادگی

طلاق 2

19- عدل وقضاوت

نساء 58

20 – عدل و عدالت در نزد حاکمان دنیا

58 نساء

21- مقام عادلان

نشانه اهل ایمان ( 8 مائده- نساء135) گشایش در کار2طلاق-دوستی خداوند 9حجرات ...

22- عدل و اعتدال

7 الانفطار

23- عدل وقسط ( ارتباط قسط وعدل – تفاوت قسط وعدل )

 بقره 282- نساء 135 –مائده8- انعام 152- حجرات 9

آیات قسط در قرآن

بقره 282- آل عمران 18-21-نساء 2-127- 135-مائده 8- 42- انعام 152-الاعراف 39-یونس 4-46- 54-هود 85-الانبیاء 47-حجرات 9- الرحمن 9-حدید 25- ممتحنه 8

عناوین : عدل در وصیت –عدل درباره یتیمان – امر به عدالت – عادلان شاهد هستند – نزدیک بودن عدل به تقوی نسبت به هر عمل دیگری – عدل = اعتدال=میزان  – خداوند دوستدار عادلان است – سخن باید از روی عدالت باشد –دعوت به عدل همراه دعوت به سجده و اخلاص – عمل صالح نشانه عدل –امر عدالت به پیامبران –عدالت برای بدکاران در قیامت – عدل خدا ( عدم ظلم )-عدل ونظم – کتاب و میزان وسیله اجرای عدالت ( اهمیت عدل )- عدالت با دوستان ودشمنان

24- عدل نشانه کمال

انعام 115

25- عدل نشانه نظم

106 مائده- 95 مائده- 152 انعام

        بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

     آیات مورد بحث : آیات 61  آل عمران ،  36 و 85 و 107  اسراء ، 56 روم ، 4 احقاف ، 25 فتح مورد بحث ماست  که بطور اختصار به چند آیه اشاره نموده و نتیجه خواهیم گرفت .

آیه 36 سوره اسراء

وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً ﴿36﴾

و چیزى را که بدان علم ندارى دنبال مکن زیرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد (36)

آیه 85 سوره اسراء

وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَمَا أُوتِیتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِیلاً ﴿85﴾

و در باره روح از تو مى‏پرسند بگو روح از [سنخ] فرمان پروردگار من است و به شما از دانش جز اندکى داده نشده است

( 85 )

آیه 107 سوره اسراء

قلْ آمِنُواْ بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُواْ إِنَّ الَّذِینَ أُوتُواْ الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ سُجَّدًا ﴿107﴾

بگو [چه] به آن ایمان بیاورید یا نیاورید بى‏گمان کسانى که پیش از [نزول] آن دانش یافته‏اند چون [این کتاب]  آنان خوانده شود سجده‏کنان به روى درمى‏افتند (107)

توضیخاتی در مورد آیه 36 سوره اسراء:

 یافته های بشر باید بر اساس علم آنهم از نوع پاکش باشد نه برپایه علوم نظری واکتسابی که بر پایه نظریات و فرضیات

بنا شده است و شک و گمان بسیار در آن می باشد بنا گذاشته شده باشد  ، پس باید علم را با دلیل محکم پذیرفت

مانند علم معصومین و دلیل اینکه چرا نباید ازغیر علم پیروی کرد این است که خدا شاهدانی چون گوش ، چشم و دل

که ازوسایل بدست آوردن علم هستند را در قیامت باز خواست میکند که آیا آنچه را که بدست آوردید علم بود یا خیر ؟

پس ملاک بدست آوردن علم پاک چشم و گوش و دل است که باید بسیار مراقبت نمود مگر پیروی از گمان که عواقبی

را در بر خواهد داشت که اشاره میکنیم .

این فرا خوانی و مباهله ایست که انجام می پذیرد و آیاتی که کلیت نوع بشر را در بر می گیرد و گروه خاصی را مخاطب 

قرار نمی دهد را می توان به مباهله قرآن ذکر کرد و اما این پیروی عبارتند از :

شایعه ، ازبین رفتن روحیه تحقیق و کنجکاوی ، نا بودی استقلال فکر ، در خطر ماندن آبروی دیگران ،ازبین

 رفتن رفاقتها  ،پایمال شدن حقوق دیگران و در نیتجه روحیه و جو بی اعتمادی است که سر انجام آن

نابودی جامعه است .

توضیحاتی در مورد آیه 85 سوره اسراء :

اینکه باور کنیم جنس روح از امر خداوند است و خلقتی اسرار آمیز دارد و باید بدانیم که امر خدا همان فعل خداست و

بدون علت تحقق می گیرد زیرا امر خدا ما فوق ماده و ظرف زمان است و روح  انسان نیز اینچنین است از جنس امر ،

از روح انسان خواص بدیعی رخ میدهد و قابل مشاهده زیرا روح انسان گاهی در عالم بالا و با ملائک است گاه همان

حقیقتی است که در ماده دیده شده است و گاهی با مومنین و گاه با انبیاء در تماس بوده و هم چنین گاهی هم در

گیاهان و حیوانات است .

توضیحاتی در مورد آیه 107 سوره اسراء:  

و اینک قرآن شکستن غرور مخالفان را چه ایمان آورده باشند و یا نیآورده باشند را مسئله قابل توحهی می داند ، چون

این افرادکسانی هستندکه قبل از نزول قرآن به آن باور داشتند که حالا کافر شده اند این نشان می دهد که قرآن حق

است و برای دلهای مستعد مایه خضوع و خشوع و دارندگانش را بهترین عالمان میداند .

با توجه به بررسی این چندآیه که ذکر شده به خوبی در می یابیم که خداوند از وسایل قابل لمس که مرتب باآن در گیر

هستیم برای فراخوانی و مباهله در نظر گرفته و همه جهانیان را دعوت کرده تا همگی آنها با توجه به این وسایل پی به

اهمیت موضوع ببرند که این وسایل بطور مشخص عبارتند از

1- داستان حضرت عیسی و قبول تولد حضرت بدون داشتن پدر

2- خود علم بعنوان یه پدیده ارزشمند

3- و روخ و داستانهایش و ابهامات آن و اینکه از چه مقوله ای هست

4- خود کتاب قرآن که بنوعی علم مطلق است که از هیچ تر و خشکی فرو گذاری نکرده است

5- باور به قیامت و دیدن آن جهان را در دنیا و کار سازی برای آن جهان که هیچ از جنس هم نیستند

6- باور به خلقت توسط خالق علیم و دانا و در نظر داشتن اینکه خلقت با تدبر از هم جدا شدنی نیستند

7- اشاره به حج این عظیم ترین نمایش قدرت و تجمع مسلمین و انجام مناسک از هر ملیت و اعتقادی

یادمان باشد که علم قدرت می آفریند و آنچه که باعث  خواری می گردد استفاده نا مشروع از این قدرت است  

و در پایان بحث علم از خداوند بزرگ در خواست عاجزانه می کنیم که وجود پر ازنقص ما را با موجودیت کامل قرآن بهم

گره  زده و  دست ما را  از علم اکمل قرآن کوتاه  نفرماید انشالله ، آنچه را که  میدانستیم انشالله با صداقت گفتیم  و

 نوشتیم و آنچه را که نمی دانستیم تو بر قلبمان جاری بفرما (( آمین )) .