بسم الله الرحمن الرحیم

              آیه 70 سوره انعام

 وَذَرِ الَّذِینَ اتَّخَذُواْ دِینَهُمْ لَعِباً وَلَهْواً وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَذَکِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا کَسَبَتْ لَیْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِیٌّ وَلاَ شَفِیعٌ وَإِن تَعْدِلْ کُلَّ عَدْلٍ لاَّ یُؤْخَذْ مِنْهَا أُوْلَـئِکَ الَّذِینَ أُبْسِلُواْ بِمَا کَسَبُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُواْ یَکْفُرُونَ (70)

و رها کن کسانى را که آیین [فطرى‏] خود را به بازى و سرگرمى گرفتند، و زندگى دنیا، آنها را مغرور ساخته‏، و با این [قرآن‏]، به آنها یادآورى نما، تا گرفتار [عواقب شوم‏] اعمال خود نشوند! [و در قیامت‏] جز خدا، نه یاورى دارند، و نه شفاعت‏کننده‏اى‏! و [چنین کسى‏] هر گونه عوضى بپردازد، از او پذیرفته نخواهد شد؛ آنها کسانى هستند که گرفتار اعمالى شده‏اند که خود انجام داده‏اند؛ نوشابه‏اى از آب سوزان براى آنهاست‏؛ و عذاب دردناکى بخاطر اینکه کفر مى‏ورزیدند [و آیات الهى را انکار] مى‏کردند.  «70»

              واژگان آیه 70سوره انعام

لعب : بازی کرد ، با شیء با آن چیز بازی کرد ، آن چیز را به بازی گرفت ، فی الدین دین را سبک شمرد و به بازی گرفت ، کار بی فایده و نت سودمند ، بازیگوشی کرد

لهو : سر گرمی ، ذلخوشی ، هوسرانی با آنچه که انسان با آن سر گرم و مشغول شود و لذت یابد ، سر گرم شدن به آنچه که از تظر عقل و حکمت مردود است

غر ، غرر : در معرض هلاک افتادن ، فریب خوردن ، ریسمان نا مطمئن

بسل : از خشم ویا دلیری ترش رو شدن ، حرام گردیدن ، اندک اندک گرفتن ، از حاجت کسی را باز داشتن ، ملامت و سر زنش کردن

حمیم : خویشاوندی که او را دوست داشته باشی و به کارش اهتمام ورزی ، گرما ، شتشوی بدن ، به گرمابه رفتن ، باران که پس از گرمای سخت بارد ، آب جوشان چرک و جراحت ، پاره های آتش که با آن بخور کنند

عنوان عدل و دنیا طلبی خود روشنگر این معناست که باید برای دنیا حد و مرزی قائل شد و در چهار چوبه آن به جولان پرداخت و اگر از هر طرف این دنیا غش کنیم جز نکبت چیزی برای انسان نخواهد داشت حدود و ثغور دنیا برای هر کسی بنا به سلیقه خودش تعریف می شود و برایش تفسیر گذاشته میشود .

اما فارغ از حب و بغض ها اگر بتوان بر اساس کلام الهی این مرز بندیها را شناخت دیگر (( نه شیفته و نه واخورده )) از آن شده بلکه هر شخصی این فضا را با همه قابلیتهایش قبول کرده و برای حضوری جاودانه در نزد مهربان یگانه تعریف خواهد کرد .

در آیات و روایت بسیاری دنیا نگو تعریف شده و گاه نیز آنرا ملامت نموده اند و با توجه به اینکه این گفتار تناقض بنظر می رسد نشان دهنده آن است که باید حد و مرز دنیا را خوب شناخت تا دچار وسوسه های آن نشد ، آنچه که در این دنیا قابل توجه است همانا ((( عمر ))) انسان است که با تمام کوتاهی آن از نظر آفرینش ، می توان بهره های جاودانه از آن گرفت 

عمر هر انسانی در این دنیا برای او حجت است

و در مقام بی اطلاعی از میزان عمر که آنهم رحمتی است از جانب خدای مهربان باید یاد آور شد که اگر اطلاع از میزان عمر برای هر انسانی روشن می شد ناگواری از زندگی، انتظار مرگ و در پایان نا امیدی به انسان دست میداد آنگاه باید پرسید چنین انسانی چگونه آدمی می تواند باشد در حالی که باید مایوس به زندگی خویش ادامه دهد ، یادمان باشد که ترس از دست رفتن عمر همواره بیشتر از ترس از دست رفتن مال بوده و این موضوع به کرات نجربه شده است و آنچه که در نزدیک دیدگان بعضی از افراد تجلی دارد همانا (( نیاز )) انشان می باشد به بر خورداری از نعمت های خوش رنگ دنیایی است .

با بر شمردن وبژگیهای دنیا و آخرت امیدواریم بتوانیم گامی کوچک در شناخت ارتباط عدالت و لزوم وجود آن در پیکره هستی  برای شناخت آن حدود و ثغور گامی محکم بر داشته و موانع پیش روی عدالت ازجمله دنیا طلبی را به خوبی درک و این سراچه دنیوی را آرامگاه خواسته های دنیوی نموده تا به حیات جاوید برسیم که در این مسیر ما را در رسیدن به عدالت کمک خواهد کرد .

   ویژگیهای آخرت

1- بزرگی و عظمت امور آخرتی در مقابل اعمال دنیوی

2- ماندگاری و جاودانگی آخرت نسبت به دنیا که سرایی است گذرا

3- امور دنیوی پلی است برای رسیدن به آخرت ولی ویژگیهای آخرت اینگونه نیست

4- یا آوری آخرت درسهای آموزنده ای هست برای دنیا

5- برتری آخرت نسبت به دنیا

    ویژگیهای دنیا این کلاف هزار پیچ

1- عمر در دنیا حجت است و بی اطلاعی از اندازه عمر نعمت

2- دنیا دوستی منشاء گناه است

3- دنیا همواره ژر است از بلا که این بلایا انسان رو به گناه می کشاند

4- پرهیز از فریب دنیا با همه آراستگیهایش و نادانان چنین فریبی میخورند

5- پرهیز از دلخوش داشتن به دنیا و بر گزیدن دنیا برای عبور و رسیدن به جاودانگی

6- دنیا مزرعه ایست برای آخرت

7- توقع کردن از دنیا به اندازه ضرورت و نیاز

8- سرزنش نمودن نا آگاهانه دنیا باعث لطمه جبران ناپذیر برای آخرت می شود

9- خوار و بی ارزش بودن دنیا نزد پروردگار

10- ماهیت جدای دنیا از آخرت

11- فراهم آمدن دنیا و آخرت در یک فاصله زمانی نا معلوم

با توجه به چنین ویژگیهایی است که وجود عدالت برای دست یابی به گوهر آخرت ملموسا به چشم میخورد و ماونع رسیدن به عدالت میتواند دنیا طلبی باشد و در این دنیا طلبی است که بسیاری از حقوق حقه مردم نا دیده گرفته می شود با توجه به واژگان آیه نشان میدهد که این سرای دل بستنی نیست و باید به فوریت از آن گذر کرد و در این گذر هست که باید اعمال سنگین دنیا رو انجام داد و از عهده بر آمد تعریف معصوم از این دنیا قابل تامل است

الدنیا سجن المومن

بر قراری عدالت در دنیای بی ثبات که تابع هیچ قانونی نیست بسیار سنگین است دنیایی که بازیچه و مجل کارهای بیفایده و نا سود مند بوده و در نهایت معرکه هلاک افتادن و فریب و ریسمان نا مطمئن است

بسم الله الرحمن الرحیم

          آیه 8 سوره مائده

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُونُواْ قَوَّامِینَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (8)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! همواره براى خدا قیام کنید، و از روى عدالت‏،گواهى دهید! دشمنى با جمعیّتى‏، شما را به گناه و ترک عدالت نکشاند! عدالت کنید، که به پرهیزگارى نزدیکتر است‏! و از [معصیت‏] خدا بپرهیزید، که از آنچه انجام مى‏دهید، با خبر است‏!  «8»

        واژگان آیه :

قوم : ایستاد ، چیزی را راست و درست کردن ، کجی آن را راست کرد ، کار درست و مرتب شد ، حق آشکار و بر قرار شد ، قیمت کالا به فلان مبلغ مشخص شد ، در کار پایداری کرد ، آن کار را بعهده گرفت ، از آن کار مراقبت کرد

قسط : دادگری ، عدل ، ترازو ، بخش ، بهره ، سهم ، یک قسمت از وام

جرم : گناه ، خطا ، ناچار ، نا گزیر

شنان : او را دشمن داشت ، از او دوری کرد ، دشمن سخت ، کینه توزی ، دشمنی ورزیدن ، کینه ، نفرت

خبیر : آگاه ، دانا به چیزی ، کشاورز

مسائل و ابزار هایی همواره باعث می شوند که انسان از امر عدالت انحراف پیدا کند لذا دقت در شناختن این ابزار ها ما را در شناختن عدالت یاری خواهد کرد یکی از این ابراز ها که مانعی است برای رسیدن به عدالت همانا (( کینه )) است آیه شریفه مستقیما اهل ایمان را مورد خطاب قرار می دهد ، در واقع روی سخن آیه نه با انسانهای زشتکار و پلید و بد بلکه هشدار آیه به انسانهای با ایمان است تصور اینکه با توجه به اندک ایمانی که نوع ما بدست میاوریم ، هرگز ما را مصون از لغزش نخواهد کرد ،

اگر چنین اندیشه ای بر سر داشته باشیم بزرگترین خطای زندگی خویش را مرتکب شده ایم ، لذا می بینیم که آیه شریفه به اهل ایمان هشدار می دهد که باید قیام و قعودتان برای رضای خدا بوده و گواهی و شهادت را باید از روی عدالت انجام داد و خب و بغض از کسی  را در رای خود دخیل نکرد .

متوجه شدیم که رویکرد عدالت با توجه به آیه در وحله اول به درون خود انسان است و ساختن یک انسان با توجه به تمام صفات خوب و بد ، اگر نفس انسان که همواره در معرض تهاجم تمامی زشتی هست خوب مراقبت نگردد و انسان مقابله ای جدی با نفس نداشته باشد معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار انسان میتواند باشد .

اگر بتوانیم دوری از گناه را سر مشق همه زندگی خویش قرار دهیم و دل را به معبود بسپاریم خداوند در مقابل این حرکت پاداشی بسیار سزاوار به ما عطا خواهد کرد به نام (( ملکه عدالت )) و ارزشمند ترین صفت خویش را در وجود ما نهادینه خواهد کرد .

 این ارزش خود به تنهایی تمامی ارزشهای دیگر را تحت الشعاع خویش قرار داده و انسان را موجودی خواهد ساخت که فخر آسمانها و زمین خواهد شد ،

چنین انسانی  حق هدایت جامعه را دارد 

و تراوشات روحی و روانی او خیر را همراه خواهد داشت و از این موجود خاکی انسانی خدا گونه می سازد ، پر واضخ است که کینه و دشمنی انسان را از عدالت وا گذاشته و این توسن سر کش نفس را با خود به ناکجا آباد خواهد برد و راه بر گشت از این مسیر گنگ فقط با تقوی الهی و ترس از آن خالق قادر مطلق میسر است و بس ، زیرا آگاهی از  آنچه که در ضمیر ماست از آن اوست .

در اهمیت عدالت همین بس که بگوییم بقای هستی و اجتماعات انسانی فقط و فقط در پرتو این اصل امکان پذیر می باشد که در آیه بعد یعنی آیه 9 سوره مائده وَعَدَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ (9)‏ ، خدا کسانی را ایمان آورده اند و کار های شایسته کرده اند به امرزشی و پاداشی بزرگ وعده داده است .

         به این جمله توجه کنیم :

انسان مومن تا زمانی که نشسته است کینه دارد هنگامی که بر خاست کینه از او دور می شود ( این در جواب معنای قوم ) است

ویژگیهای کینه در عدم بروز عدالت به قرار ذیل است :

1- کینه بذر و تخم بدی هاست

2- کینه باعث از بین رفتن اعمال نیک می گردد

3- کینه  توز ترین آدمها حسودان هستند که این حسادت خود نشانه کینه است

4- کینه خشم انسان را بر می انگیزد

5-کینه عامل اصلی فتنه ها و آشوبهاست

6- کینه باعث عذاب روح شده و اندوه را چند برابر می کند

7- کینه دوستی ها را ازبین برده و باعث گسیخته شدن دوستی می گردد

8- کینه آرامش جسمی و روانی انسان را مختل کرده و این آرامش را به حداقل می رساند

به هر یک از این صفاتی را که کینه باعث آن است نگاه بکنیم چنانچه بتوان  ( ملکه عدالت ) را در وجود خود بطور نسبی ایجاد کرد از تمام این صفات منفی دور مانده و یا به زبان دیگر عدالت تمام این صفات را تخت الشعاع خود قرار داده و مجال بروز و ظهور این صفت را می گیرد .

به نام خدا

آیات 59-58 نساء

خداوند امر می کند که امانات را به صاحبانشان دهید ، و حکم ( قضاوت ) کنید بین مردم به عدل به درستی که پند می دهدخداوندی که  سمیع و بصیر است – ای کسانی که ایمان آوردید اطاعت کنید از خدا رسول واولی الامر، در هنگامی که بین شما نزاعی رخ می دهد بازگردید به سوی خدا و رسول،  اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید ، این کار برایتان بهتر و خوش عاقبت تر است .

در ایه 58 خداوند به 2 نکته مهم امر نموده است ، برگرداندن امانت به صاحب امانت و حکم به عدل بین مردم

نکته : حکم به عدل ویژه  همه مردم ( ناس ) است  نه تنها مومنین و مسلمین ،‌ یعنی یکی از حقوق حقه همه انسانها بدون توجه به موقعیت ومقام و جنسیت... رسیدن به عدل است ، عدل حق جاریه همه هستی است که از سوی پروردگار به انسان هدیه شده است. هیچ کس حق ضایع ساختن این حق را با هیچ بهانه ایی ندارد .

حفظ امانت نکته ایی است که خداوند به انسان امر می کند ، و در این برگرداندن امانت رعایت عدالت داشته باشید در ایه 152 سوره انعام خداوند می فرمایند به مال یتیم نزدیک نشوید مگر آنکه آن را به احسن تبدیل کنید ... خیانت در امانت گناهی است که انسان را از عدل دور می سازد و حق جاریه انسان را ضایع می سازد ... ارتباط امانتداری با حفظ عدل یک رابطه دو جانبه است که بی حضور یکی دیگری حضور نخواهد داشت .

نکته : عدل جمع صفات حسنه است ، در عدل همه صفات حسنه به شکل مستتر وجود دارد چنان که در عدل امانت داری هست ، محال است کسی خائن به امانت باشد و او را دارای عدل بدانیم ... محال است کسی عادل باشد و از رحمانیت و رحیمیت بهره مند نباشد و ... بنابراین وقتی عدل به عنوان اصلی از اصول دین قرار گرفته است به این معنا است که همه صفات حسنه به عنوان اصول مورد توجه قرار گرفته است .

سوال : در این آیه فرمان به عدل داده شده است اما میزان برای اجرای این عدل چیست ؟ در آیه بعد به این سوال پاسخ داده شده است ، ای اهل ایمان ( برای رسیدن به پاسخ چیستی عدل باید به ایمان آراسته بود ) وقتی در امری به نزاع رسیدید باز گردید به خدا و پیامبر و کسانی که اولیاء شما هستند .

نکته : میزان عدالت ( که خود میزان است برای هر عمل ) خدا ، پیامبر ومعصومین هستند .

در این دو آیه رابطه اصول دین با هم به طرز بسیار زیبایی بیان شده است ،‌ جایی که میزان عدل مورد توجه است ،اعتقاد به اصل اول ( توحید ) اصل دوم ( نبوت ) اصل سوم (امامت ) مد نظر قرار دارد و در انتهای آیه بیان می شود اگر به روز قیامت ایمان دارید یعنی شرط کامل کننده همه این اعتقادات اعتقاد به معاد است ... هر کدام از این اعتقادات از لوح ایمان حذف شود به طور یقین اصول دیگر باقی نخواهد ماند .... اعتقاد به این اصول تقدم وتاخر بردار نیست .

نکته : حذف یک اصل از اصول دین ، منجر به حذف همه آن خواهد شد .

در ابتدای آیه خداوند تاکید می کند امانت را به صاحب ان برگردانید ، یک لحظه به این نکته فکر کنیم که امانت چیست ؟ چه چیزی در اطاف ما وجود دارد که امانت نیست ؟ مال وجان و فرزند و.... و باید همه اینها به صاحبان آن برگردانده شود ، اگر خداوند این همه بر زکات و خمس وانفاق و قرض الحسنه ... تاکید کرده آیا برای این نیست که در اموال ما حقوقی از دیگران نهفته است که با دادن انها عدل  در دنیا برقرار می شود و اختلاف ثروت ایجاد نمی شود و ....