حرکت و سیال بودن و جریان داشتن همواره در طبیعت مظهر رشد و تکامل است و در عرفان نیز بر ا ین پیوستگی در حرکت تا کید بسیاری شده است در بین مظاهر طبیعت آب به عنوان بارزترین نشانه حرکت و روان بودن است و ا ین سیال بودن و جاری بودن آن در حیات خداوندی به گونه ای بوده که هر کجا آن ماده حضور داشته است به دنبال آن آبادانی مطرح گردیده است ما در این بحث کوتاه می خواهیم به آنجا برسیم که ادعا کنیم حتی حرکت در بین مواد نیز رشد بیشتری را در آن به وجود می آورد و حتی خود همین آب زمانی که از حرکت باز می ایستد تا حد زیادی مقام بالای خود را از دست می دهد و یکی از دلایل قرب آن و نشانه علم بودن آن همین حرکت مداوم و خروشان آن می باشد به عنوان مثال خداوند کریم هر کجا قصد توصیف بهشت را دارد از نهر های روان مثال می زند که این خود می تواند معانی عمیقی را به دنبال داشته باشد چرا که اگر ما قبول کنیم که قرض از آب علم می باشد پس باید این را نیز بپذیریم که هدف پروردگار از بیان این مطلب می تواند این باشد که بهشت مکانی است که در آن علم جاری می باشد و نادانی و خشکی در آن راهی ندارد و هر آنچه وجود دارد طراوت و سیال بودن است . از طرف دیگر می توان بر این نکته تایید نمود که خداوند بلند مرتبه حتی در مورد پدیده های چون آب نیز عدم حرکت را نمی پسندد چرا که زمانی که آب سیال و جاری از حرکت باز می ایستد و مرداب را ایجاد می کند مقامش نزول کرده و از نظر درجه با اینکه آب است دیگر مقام آب جاری را ندارد و همین نکته کوچک می تواند برای ما درس بزرگی باشد مبنی بر اینکه خداوند از رخوت و سستی بیزار است و بدانیم که همیشه آنچه باعث تقرب می شود حرکت و شعور ا ست . علاوه بر حرکت نشانه های دیگری همچون رنگ و بو و طعم می تواند نشاندهنده رشد پدیده باشد .